Zachowawcze ruchy Trumpa po inwazji dronów budzą pytania. Czy to element większej gry dyplomatycznej? Politycy PiS mają swoje teorie.

Zachowawcza reakcja Donalda Trumpa wobec Białorusi może być planowanym elementem strategii — podnosi w rozmowie z “Faktem” Paweł Jabłoński, były wiceminister spraw zagranicznych w rządzie Mateusza Morawieckiego. Poseł PiS rysuje analogię do wydarzeń sprzed pięciu lat. — Być może obserwujemy coś podobnego — słyszymy.

Paweł Jabłoński tłumaczy Trumpa. To nie opieszałość, to plan6
Zobacz zdjęcia
Paweł Jabłoński tłumaczy Trumpa. To nie opieszałość, to plan Foto: REUTERS/Ken Cedeno, Radek Pietruszka / PAP
Po masowym naruszeniu granicy terytorialnej Polski przez rosyjskie drony NATO, na wniosek polskich władz, uruchomiło art. 4. Paktu Północnoatlantyckiego, rozpoczynając międzynarodowe konsultacje. Sekretarz generalny Mark Rutte w piątkowy wieczór (12.09) poinformował o kolejnych krokach w sprawie wschodniej flanki Sojuszu. Choć w strukturach NATO trwa jeszcze dochodzenie w sprawie celowości przekroczenia polskiej granicy przez rosyjskie drony, na dniach ruszy inicjatywa “Eastern Sentry”. To integracja obrony przeciwlotniczej z naziemną i płynna wymiana informacji. Ta decyzja stanowi oficjalną odpowiedź na najpoważniejsze, przynajmniej od początku wojny w Ukrainie (2022 r.), przekroczenie granic terytorialnych NATO przez sprzęt wojskowy Federacji Rosyjskiej.

Mamy deklaracje m.in. ze strony Niderlandów i Zjednoczonego Królestwa, dotyczące rozmieszczenia swoich wojsk — zapowiedział Rutte, mówiąc o pierwszych szczegółach operacji.

Wypowiedzi Donalda Trumpa są w sprawie rosyjskiego ostrzału niejasne. Po zagadkowym wpisie w mediach społecznościowych (“Co jest z Rosją, która narusza polską przestrzeń powietrzną dronami? No to jedziemy!”), w rozmowie telefonicznej z prezydentem Karolem Nawrockim miał potwierdzić pełne wsparcie USA, po czym pytany przez dziennikarzy ocenił, że naruszenie przestrzeni powietrznej Polski “mogło być błędem”.

Politycy PiS mówią w tej sprawie jednym głosem. W skąpej reakcji prezydenta USA i zdjęciu części sankcji na Białoruś zaledwie dzień po wtargnięciu dronów, widzą raczej planowaną dyplomację, niż deficyt uwagi dla centralnej Europy. — Sądzę, że trzeba wykorzystać tę sytuację do zbudowania Fortu Trump w Polsce — mówił w rozmowie z RMF24 Mariusz Błaszczak, były szef MON, krytykując rząd za rzekomy brak relacji z USA.

Mam wrażenie, że USA próbują w tej chwili zrobić coś dużo większego, patrząc na ruchy wokół Białorusi. Tam dzieje się coś istotnego i może odpowiedź prezydenta Donalda Trumpa na wydarzenia z 10 września to element tej gry — zastanawia się w rozmowie z “Faktem” Paweł Jabłoński. Polityk przyznaje, że amerykański prezydent “ewidentnie” nie chce mocno i jednoznacznie atakować Putina, ale dostrzega w tym historyczną prawidłowość.

To ciekawa sytuacja. Poprzednia administracja Trumpa próbowała zrobić coś, co określilibyśmy manewrem: dać Łukaszence dostawy ropy przez naftoport w Gdańsku i Kłejpedzie. To się działo w 2018 r. i 2019 r. Amerykanie spekulowali, że być może Łukaszenka, mając dostęp do surowców z innego źródła, będzie gotowy postawić się Putinowi. Ale chwilę później Łukaszenka zorganizował wybory, w sierpniu 2020 r., które sfałszował

— mówi poseł PiS.

Taką wolę, związania się z polskim naftoportem, Łukaszenka deklarował we wrześniu 2019 r., m.in. podczas spotkania z ukraińskimi dziennikarzami. Była to odpowiedź Mińska na zmianę polityki Moskwy, na której kraj Łukaszenki miał być stratny. Amerykanie zauważyli okazję do taktycznego “odklejenia” prezydenta Białorusi od Putina i chcieli ją wykorzystać. Nieskutecznie.

— Być może to, co obecnie obserwujemy, jest próbą zrobienia czegoś podobnego — rozważa Jabłoński. — Trochę dziwne, ale ewidentnie coś musi być w grze. Po co Amerykanie mieliby robić to za darmo? — pyta były wiceszef MSZ.

Tak opisana strategia brzmi niemal identycznie, jak manewr USA sprzed lat, tzw. odwrócony Kissinger, w ramach którego Donald Trump chciał “odciągnąć” Rosję od Chin. Paweł Jabłoński dopatruje się podobnej strategii, tylko na poziomie relacji białorusko-rosyjskich.

— Zdziwiłbym się, gdyby nic za tym nie stało. Prezydent Trumpa można posądzić o wiele, ale nie o to, że chciałby coś komuś oddać za darmo — ocenia i dodaje, że mimo wszystko prawdopodobieństwo, że Łukaszenka byłby gotów zdradzić Putina “jest bliskie zeru”.