Reforma PIP może zmienić zasady gry dla pracodawców i pracowników. Czy nowe przepisy wpłyną na przyszłe emerytury milionów Polaków?

Państwowa Inspekcja Pracy ma zyskać nowe uprawnienia i automatycznie zmieniać umowy zlecenie i kontrakty w etaty, jeśli będzie miała podejrzenia, że nosiły one znamiona umowy o pracę. Co więcej, pracodawcy musieliby wstecz opłacić zaległe składki na ubezpieczenia społeczne. — To pozwoliłoby podnieść m.in. przyszłe emerytury — mówi “Faktowi” dr Tomasz Lasocki, ekspert ds. ubezpieczeń społecznych z Politechniki Warszawskiej. Jak twierdzi, w Polsce miliony osób mają zaniżone emerytury.

Minister rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk forsuje reformę Państwowej Inspekcji Pracy. Przepisy zakładają, że inspektorzy będą mogli zmieniać umowy zlecenie i kontrakty B2B w etat. Dzięki temu pracujący mają mieć zapewnione urlopy i opłacone składki ZUS, a dzięki temu – wyższe emerytury. 1
Zobacz zdjęcia
Minister rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk forsuje reformę Państwowej Inspekcji Pracy. Przepisy zakładają, że inspektorzy będą mogli zmieniać umowy zlecenie i kontrakty B2B w etat. Dzięki temu pracujący mają mieć zapewnione urlopy i opłacone składki ZUS, a dzięki temu – wyższe emerytury. Foto: newspix.pl/Damian Burzykowski/newspix.pl, Materiały prasowe

W rządzie trwają gorączkowe prace nad reformą Państwowej Inspekcji Pracy. Ma dać ona inspektorom nowe narzędzia: jeśli będzie podejrzenie, że dany pracodawca zatrudniał na zlecenie lub kontrakcie B2B osoby, które pracowały u niego jak na umowę o pracę, PIP decyzją mogłaby zmienić ją w etat. Decyzja ma mieć rygor natychmiastowej wykonalności. Co więcej, resort rodziny, który forsuje te przepisy chce, by pracodawcy opłacali zaległe składki na ubezpieczenie społeczne. Najpierw była mowa o tym, że zwrot będzie nawet do trzech lat wstecz, pod naciskiem pracodawców zmieniono zapisy. Obecna wersja projektu ustawy zakłada, że zwrot byłby tylko za rok.

Co ważne, zaległe składki mieliby opłacać tylko pracodawcy, nie pracujący. Dzięki reformie większe składki wpłynęłyby na ich konta w ZUS. W konsekwencji w przyszłości mogliby liczyć na wyższe świadczenie. Zapisy dotyczące natychmiastowej wykonalności decyzji, a także konieczność opłacania składek wstecz, budzą ostry sprzeciw pracodawców.

Takie “policyjne” przepisy mają być straszakiem dla firm. Państwowa Inspekcja Pracy do tej pory mogla tylko wnioskować o zmianę umowy zlecenie w etat — wskazuje dr Tomasz Lasocki ekspert ds. ubezpieczeń społecznych z Politechniki Warszawskiej. Teraz wystarczy, że wyda decyzję. Jednak zdaniem eksperta, problem z unikaniem zatrudniania na umowę o pracę można zlikwidować zmieniając zasady oskładkowania. — Teraz inaczej się je płaci w przypadku umowy zlecenie, inaczej w przypadku B2B, inaczej w przypadku umów o prace. Czy potrzebne są te różnice w oskładkowaniu? Moim zdaniem nie — wskazuje dr Tomasz Lasocki.

Jak dodaje przez wiele lat wmawiano Polakom, że nie opłaca się płacić wyższych składek na ubezpieczenie społeczne. — Jednak to w interesie ubezpieczonych jest, by na tę emeryturę uzbierać — podkreśla ekspert.

Jak ostrzega, rządzący limitując, za jaki okres można domagać się opłacenia zaległych składek np. do roku, mogą stworzyć “potworka” prawnego. — Wszystko zależy od ostatecznego kształtu przepisów. Może się jednak zdarzyć, że jeśli pracujący dowiedzie, że powinien mieć etat, choć był zatrudniony na podstawie innej umowy, sąd może orzec konieczność opłacenia wstecz wszystkich składek. Jednak jeśli pracujący poskarży się PIP, pracodawca wtedy opłaci składki tylko za rok — wskazuje dr Tomasz Lasocki. Jak podkreśla, wspiera wszystkie zmiany, które służą naprawie rynku pracy. — Mamy miliony osób z zaniżonymi emeryturami, które zarabiały, ale nie miały odprowadzanych składek — dodaje ekspert.

W czwartek, 4 grudnia, przepisami o Państwowej Inspekcji Pracy zajmie się Stały Komitet Rady Ministrów. To już tylko krok od tego, by przepisy mogły być przyjęte przez rząd i następnie skierowane do Sejmu. Ustawa powinna wejść w życie 1 stycznia 2026 r. — to kamień milowy od którego uzależniona jest wypłata pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy.