Sprawa nie jest taka prosta – zauważa prawnik, ekspert Fundacji Batorego. Więcej w komentarzu 👇

Choć szef MSWiA zapowiedział, że ugrupowanie Grzegorza Brauna jest “na granicy delegalizacji”, to sprawa nie jest taka prosta. – Przypisanie legalnie działającym partiom odwoływania się do totalitarnych praktyk faszyzmu, nazizmu czy komunizmu nie jest rzeczą oczywistą – zauważa prawnik, ekspert Fundacji Batorego.

Wniosku o delegalizację Konfederacji Korony Polskiej, czyli partii Grzegorza Brauna, chce Akcja Demokracja. “Opinii publicznej znane są liczne przypadki fizycznych i werbalnych ataków dokonywanych przez Grzegorza Brauna – lidera Konfederacji Korony Polskiej oraz jego popleczników” – piszą działacze organizacji i przekonują, że “stosowanie przemocy, szerzenie nienawiści o charakterze narodowościowym to w polskim systemie konstytucyjnym jasne przesłanki do skierowania wniosku o delegalizację partii politycznej”.

Możliwość zdelegalizowania Korony komentowali już czołowi przedstawiciele rządu. Szef MSWiA Marcin Kierwiński powiedział w TVN24, że partia jest “na granicy delegalizacji”. – Uważam, że jeszcze kilka różnego rodzaju wyskoków pana Brauna i opowieści jego ludzi na zasadzie wspierania Putina i wtedy ta granica zostanie przekroczona, i wtedy – tak (partia Brauna powinna zostać zdelegalizowana – red.) – stwierdził Kierwiński.

– Moim zdaniem są nie tylko podstawy, ale też wymóg konstytucyjny (by zdelegalizować partię Brauna – red.). Bo nie wolno w Polsce propagować ideologii nazistowskiej – mówił w rozmowie z Dorotą Wysocką-Schnepf szef MSZ i wicepremier Radosław Sikorski.

Korona nie jest jedyną partią, o której ewentualnej delegalizacji jest w ostatnim czasie głośno. 12 listopada Kancelaria Prezydenta poinformowała o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie Komunistycznej Partii Polski. Rozprawa TK w tej sprawie odbyła się w środę 3 grudnia. “Cele i działalność Komunistycznej Partii Polski są niezgodne z konstytucją RP” – orzekł Trybunał Konstytucyjny. Delegalizować kanapową KPP próbował już w 2020 roku ówczesny minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro, ale już po zmianie władzy sprawa została bezterminowo odroczona. Powodem był brak stanowiska nowego prokuratora generalnego Waldemara Żurka, który, jak cały obóz rządzący, nie uznaje obecnego Trybunału.

Sikorski w rozmowie z Wysocką-Schnepf wspomniał, że na gruncie prawa delegalizacja partii politycznej nie jest rzeczą łatwą. Tak też uważa Krzysztof Izdebski z Fundacji Batorego. – Sprawa nie jest taka prosta. Wzorcem tutaj jest artykuł 13. konstytucji i przesłanki tam wymienione, a przypisanie legalnie działającym partiom odwoływania się do totalitarnych praktyk faszyzmu, nazizmu czy komunizmu nie jest rzeczą oczywistą. To dotyczy nawet Komunistycznej Partii Polski, bo fakt, że istnieje partia komunistyczna, wcale nie oznacza, że odwołuje się ona do totalitarnych metod – mówi nam prawnik.

Artykuł 13. konstytucji mówi, że “zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa”. Na ten przepis ustawy zasadniczej powołuje się Akcja Demokracja w swoim apelu.

Konstytucja RP w art. 13. jasno zakazuje istnienia partii, które w swoich metodach dopuszczają nienawiść narodowościową lub stosują przemoc w celu zdobycia wpływu na politykę. Analiza działań KKP pokazuje, że te granice mogły zostać przekroczone” – piszą aktywiści i wymieniają działania Brauna, które mają świadczyć o łamaniu tego przepisu. Chodzi m.in. o niszczenie mienia, fizyczne ataki, groźby karalne i całe spektrum działalności, która podpada pod szerzenie nienawiści, m.in. antysemickie wystąpienia. Jak zauważa jednak Izdebski, są to raczej sprawy dla prokuratury, a nie trybunału, który miałby decydować o delegalizacji ugrupowania

To duży dylemat dla społeczeństwa demokratycznego – w jaki sposób traktować partie i organizacje, na czele których stoją osoby łamiące prawo. Nie mam wątpliwości, że Grzegorz Braun powinien zostać pociągnięty do odpowiedzialności za swoje działania, ale to jest kwestia indywidualnej odpowiedzialności karnej. Natomiast próba powiązania jego działalności bezpośrednio z partią, którą reprezentuje, może być nieskuteczna. Dzisiaj Braun stoi na czele Korony, a za rok może reprezentować inny podmiot. Ponadto w programie Korony trudno znaleźć bezpośrednie odwołania do totalitaryzmu, faszyzmu czy nazizmu. Ten dokument ma fundamentalistyczny wydźwięk, ale samo to nie jest czymś nielegalnym – mówi prawnik.

W połowie listopada Parlament Europejski po raz drugi uchylił Braunowi immunitet. Prokuratura o to wnioskowała między innymi w związku z naruszeniem nietykalności cielesnej ginekolożki w Oleśnicy i nawoływaniem do nienawiści na tle różnic wyznaniowych. Wcześniej politykowi uchylono immunitet m.in. za zgaszenie świec chanukowych w Sejmie. – Wyobraźmy sobie, że Konfederacja Korony Polskiej zostaje zdelegalizowana. I co wtedy? Przecież Grzegorz Braun założy kolejną. Problemem nie wydaje się partia, tylko sam Grzegorz Braun i jego zwolennicy, którzy zaprzeczają holokaustowi i wzywają do nienawiści. Jestem przekonany, że tutaj działać powinny przede wszystkim organy ścigania – zauważa Krzysztof Izdebski